Χαμηλή Ζήτηση και Ανεπάρκεια Δικτύων τα Εμπόδια στην Πράσινη Μετάβαση

Ημ/νία δημοσίευσης: Τρίτη, 28 Μαΐου 2024

Η ενσωμάτωση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όπως τα ηλιακά φωτοβολταϊκά, η αιολική ενέργεια, το βιοαέριο και η υδροηλεκτρική ενέργεια, στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας εντάσσονται στη φαρέτρα των βιώσιμων λύσεων που μπορούν να διατηρήσουν εφικτή την παροχή ενέργειας και την απόκριση ζήτησης.

Τον Απρίλιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι η ηλεκτροπαραγωγή με χρήση ορυκτών καυσίμων κατέπεσε σε επίπεδο ρεκόρ όταν, σε αντίθεση, το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας κατέγραψε νέο ρεκόρ στα χρονικά, σύμφωνα με στοιχεία της Ember.

Πιο συγκεκριμένα, τον περασμένο μήνα ο ηλεκτρισμός που παρήχθη από ορυκτά καύσιμα ήταν, για πρώτη φορά, λιγότερος από το 1/3 της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ, ενώ το μερίδιο των ΑΠΕ εκτινάχτηκε σε μηνιαία βάση, στο 54%, χάρη στην αυξημένη συμβολή των αιολικών και των ηλιακών σταθμών και την ανάκαμψη της υδροηλεκτρικής ενέργειας, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρώτο δίμηνο του 2024 η ΕΕ κατέγραψε νέο ρεκόρ πράσινης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που έφθασε στο 60% και αντιστοιχεί σε 516,5 TWh, ή ποσοστιαία αύξηση +12% από την αντίστοιχη χρονική περίοδο, το 2023, χάρη στην κατακόρυφη ενίσχυση της παραγωγής από υδροηλεκτρικά, ηλιακά και αιολικά έργα, αλλά και την ισχυρή συμβολή των πυρηνικών σταθμών. Το ίδιο χρονικό διάστημα η ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτά καύσιμα ήταν 351 TWh, που αποτελεί νέο χαμηλό ρεκόρ για τα τελευταία εννέα έτη, ακόμη και αν ήταν υψηλότερη κατά +8% από το α’ δίμηνο του 2023 (βλέπε σχετικό άρθρο στο energia.gr, εδώ). 

Ωστόσο, παραμένει ανεπίλυτο το πρόβλημα του τί συμβαίνει με την παραγωγή από τον ήλιο και τον άνεμο όταν έχει συννεφιά και άπνοια, καθώς σε αυτή την περίπτωση πρέπει να αντισταθμιστεί, είτε από άλλες πηγές παραγωγής ενέργειας, είτε με αποθήκευση.

Για το λόγο αυτό, είναι επιτακτικό να υπάρξει καλύτερος σχεδιασμός για την βέλτιστη αξιοποίηση της εκρηκτικής ανόδου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας -καθώς οι περικοπές της πράσινης παραγωγής σε περιόδους όπου η προσφορά υπερβαίνει τη ζήτηση, αποτελεί φαινόμενο που εκδηλώνεται με ολοένα και μεγαλύτερη συχνότητα τα τελευταία χρόνια- αφού η κάλυψη του κενού που δημιουργείται με τη χρήση ορυκτών καυσίμων, όταν οι καιρικές συνθήκες δεν ευνοούν την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, δεν συμβάλει στην ευόδωση του στόχου της Ενεργειακής Μετάβασης.

Οι επενδύσεις στο δίκτυο υστερούν σε σύγκριση με τις προσθήκες ΑΠΕ και η έλλειψη μεταφορικής ικανότητας θα μπορούσε να καθυστερήσει την ενεργειακή μετάβαση, αναφέρει η Ember σε έκθεσή της που δημοσιεύτηκε νωρίτερα, το τρέχον έτος.

Από τα συμφραζόμενα γίνεται αντιληπτό ότι η ΕΕ αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος δεν ήταν προετοιμασμένοι για να υποδεχτούν τη μαζική εξάπλωση της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας. Αυτό γίνεται φανερό από τις ανεπαρκείς επενδύσεις στα δίκτυα που απαιτούνται για να υπάρξει μια αποτελεσματική διαχείριση αυτής της «έκρηξης» που συντελείται, ενώ και η αποθήκευση ενέργειας που αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την πράσινη μετάβαση, βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα. 

Είναι προφανές ότι τα ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρισμού δεν κατασκευάστηκαν για να διαχειριστούν τα τεράστια νέα φορτία παραγωγής και ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι εκτιμήσεις και οι προβλέψεις για το θέμα είναι ενδεικτικές: "Καθώς η Ευρώπη αυξάνει γεωμετρικά την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και εξηλεκτρίζει ολοένα και περισσότερο την οικονομία, η παραγωγή και η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να διπλασιαστούν έως το 2050", αναφέρει σε έκθεσή της, η δεξαμενή σκέψης, Agora Energiewende.

"Ένας μεγάλος αριθμός πρόσθετων παραγωγών και καταναλωτών θα συνδεθεί στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας σε επίπεδο διανομής. Αυτό εγείρει προκλήσεις για τις υφιστάμενες υποδομές, που δεν κατασκευάστηκαν με πρόνοια για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τόσο αυξημένα φορτία" προστίθεται στο ίδιο κείμενο.

Νέα στοιχεία που έρχονται διαρκώς στο φως της δημοσιότητας καταδεικνύουν ότι τα ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας αντιμετωπίζουν μια διαρκώς εντεινόμενη πίεση, που επιβραδύνει την ενσωμάτωση πρόσθετων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, καθώς και ευρύτερα, τον εξηλεκτρισμό της οικονομίας. 

Η βασική αιτία για το πρόβλημα είναι η έλλειψη επαρκών ρυθμιστικών και χρηματοδοτικών πλαισίων, τα οποία ευθύνονται, όμως, εν μέρει για τον ανεπαρκή μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, που ευθύνεται, με τη σειρά του, για την ανεπαρκή ανάπτυξη των ενεργειακών υποδομών.  

Εάν η Ευρώπη δεν επιταχύνει τις επενδύσεις και τον προγραμματισμό για να βελτιστοποιήσει και επεκτείνει τα ηλεκτρικά δίκτυά της και δεν ενισχύσει την ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας, οι σταθμοί ΑΠΕ και η παραγωγή-ρεκόρ, αιολικής και ηλιακής ενέργειας θα απομείνουν ανούσια στατιστικά στοιχεία που θα επικαλούνται οι διαπρύσιοι  υποστηρικτές της καθαρής ενέργειας και τα οποία δεν θα προωθούν πραγματικά το εμπροσθοβαρές όραμα της ενεργειακής μετάβασης.

(από energia.gr, 21/05/2024)