Τι Επιβαρύνσεις Φέρνει ο Νέος Ευρωπαϊκός Φόρος Άνθρακα

Ημ/νία δημοσίευσης: Πέμπτη, 20 Απριλίου 2023

Ωστόσο, ο μηχανισμός αναμένεται ότι θα επιφέρει επιβαρύνσεις καθώς θα συνοδεύεται παράλληλα με τη σταδιακή μείωση και τελικά κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων ρύπων για τις βιομηχανίες και τις αερομεταφορέςσε συνδυασμό μετην επέκταση του συστήματος εμπορίας ρύπων στη ναυτιλία.

Ο CBAM καλύπτει τον σίδηρο, τον χάλυβα, το τσιμέντο, το αλουμίνιο, τα λιπάσματα, την ηλεκτρική ενέργεια, το υδρογόνο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τις έμμεσες εκπομπές. Όσοι εισάγουν τέτοια αγαθά θα πρέπει να πληρώνουν τη διαφορά ανάμεσα στην τιμή άνθρακα που καταβλήθηκε στη χώρα παραγωγής και στην τιμή που θα καταβαλλόταν στο ETS, αν το αγαθό είχε παραχθεί στην ΕΕ. Ο CBAM θα αρχίσει να εφαρμόζεται σταδιακά από το 2026 έως το 2034, παράλληλα με τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ.

Για τον CBAM έχουν εκφραστεί αντιρρήσεις από την ευρωπαϊκή αλλά και την ελληνική βιομηχανία, καθώς οδηγεί σε αύξηση του κόστους των εισαγωγών πρώτων υλών και άλλων προϊόντων, με ορατό τον κίνδυνο να πλήξει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που παράγουν εντός ΕΕ και να αυξήσει το κόστος για τους τελικούς καταναλωτές.

Όπως προβλέπει η συμφωνία που επιτεύχθηκε, ο μηχανισμός CBAM θα λειτουργεί για την εξίσωση της τιμής του άνθρακα που καταβάλλεται για τα ευρωπαϊκά προϊόντα που λειτουργούν στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών ρύπων της ΕΕ (ETS) και εκείνης για τα εισαγόμενα αγαθά. Αυτό θα επιτευχθεί με την υποχρέωση των εταιρειών που εισάγουν στην ΕΕ να αγοράσουν τα λεγόμενα πιστοποιητικά CBAM, δηλαδή να πληρώνουν τη διαφορά μεταξύ της τιμής άνθρακα που καταβάλλεται στη χώρα παραγωγής και της τιμής των δικαιωμάτων άνθρακα στο EU ETS.

Η νέα νομοθεσία θα δώσει κίνητρα σε χώρες εκτός ΕΕ να αυξήσουν τις φιλοδοξίες τους για το κλίμα και να διασφαλιστεί ότι οι προσπάθειες της ΕΕ για την ανάσχεση της κλιματικής κρίσης δεν υπονομεύονται από τη μετεγκατάσταση της παραγωγής από την ΕΕ σε χώρες με λιγότερο φιλόδοξες κλιματικές πολιτικές. Ο νέος μηχανισμός έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να συμμορφώνεται πλήρως με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Οκτωβρίου 2023, αλλά για μια μεταβατική περίοδο έως το 2026, με τις υποχρεώσεις του εισαγωγέα να περιορίζονται στην υποβολή εκθέσεων.

Για να αποφευχθεί η διπλή προστασία των βιομηχανιών της ΕΕ, η διάρκεια της μεταβατικής περιόδου και η πλήρης φάση εισαγωγής του CBAM θα συνδεθούν με τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, βάσει του ETS. Αυτό θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης, τις επόμενες ημέρες, σε σχέση με την αναθεώρηση του ETS και τα αποτελέσματα που ενσωματώνονται στον κανονισμό CBAM.

Πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει εάν θα επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής σε άλλα αγαθά που διατρέχουν κίνδυνο διαρροής άνθρακα, συμπεριλαμβανομένων των οργανικών χημικών ουσιών και των πολυμερών, με στόχο να συμπεριληφθούν όλα τα αγαθά που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ έως το 2030. Επίσης, θα αξιολογήσει τη μεθοδολογία για τις έμμεσες εκπομπές και τη δυνατότητα να συμπεριληφθούν περισσότερα προϊόντα.

Έως το τέλος του 2027, η Επιτροπή θα προβεί σε πλήρη ανασκόπηση του CBAM, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης της προόδου που θα έχει σημειωθεί στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για την κλιματική αλλαγή, καθώς και των επιπτώσεων στις εισαγωγές από αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.

Εκτός από τον CBAM, το ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε την ένταξη στον μηχανισμό εμπορίας ρύπων και του ναυτιλιακού τομέα, ενώ σταδιακά καταργούνται και τα δωρεάν δικαιώματα στις αεροπορικές εταιρίες από το 2026. Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν υψηλότερους στόχους για το ETS, καθώς οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στους τομείς που καλύπτει θα πρέπει να μειωθούν κατά 62% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005. Επιπλέον, από το 2026 έως το 2034 θα καταργηθούν σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών για τις εταιρείες, ενώ θα δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό, καινούριο ETS ΙΙ για τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στις οδικές μεταφορές και τα κτίρια. Το νέο σύστημα θα ορίσει συγκεκριμένες τιμές για τις εκπομπές από τους εν λόγω τομείς το 2027, που μπορεί να τεθούν σε ισχύ από το 2028, αν το ενεργειακό κόστος είναι εξαιρετικά υψηλό.

(από energia.gr, 20/04/2023)