ΙΕΑ: Σε Κορύφωση η Παγκόσμια Πετρελαϊκή Ζήτηση και Προσφορά

H παγκόσμια ζήτηση και προσφορά πετρελαίου είναι τώρα κοντά σε νέα ιστορικά υψηλά στα 100 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις για διακοπή της καλπάζουσας ανάπτυξης σύντομα. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) στην τελευταία του μηνιαία έκθεση για το πετρέλαιο, η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, η παγκόσμια πετρελαϊκή παραγωγή έχει αυξηθεί, καθοδηγούμενη από την επανάσταση των σχιστολιθικών πετρωμάτων των ΗΠΑ και υποστηριζόμενη από μεγάλες αυξήσεις, όπως στη Βραζιλία και τον Καναδά, παρατηρεί χαρακτηριστικά ο ΙΕΑ.

Μια μεγάλη πιθανή πετρελαϊκή προσφορά θα μπορούσε να προέλθει από χώρες, όπως το Ιράν, το Ιράκ, η Λιβύη, η Νιγηρία και η Βενεζουέλα, αν,βέβαια, αυτές μπορούν να ξεπεράσουν τις διάφορες προκλήσεις μεταξύ τους. Οι κινητήριοι μοχλοί της ζήτησης παραμένουν πολύ ισχυροί, με τα πετροχημικά προϊόντα να αποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα. Σε μια νέα μελέτη του IEA με τίτλο «Το μέλλον των πετροχημικών», ο Οργανισμός επισημαίνει ότι η αύξηση του βιοτικού επιπέδου, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, στηρίζει ήδη την έντονη αύξηση της ζήτησης για τα πλαστικά και αυτό θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμη.

Σήμερα, καθώς η παγκόσμια αγορά πετρελαίου πλησιάζει το επίπεδο ορόσημο των 100 εκατ. βαρελιών την ημέρα, οι τιμές αυξάνονται σταθερά. Χαρακτηριστικά η τιμή του αργού πετρελαίου τύπου Brent κυμαίνεται πλέον πάνω από τα $80 το βαρέλι. Παρόλα αυτά, η άποψη του ΙΕΑ είναι ότι η ακριβή ενέργεια επανήλθε, με το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα να διαπραγματεύονται σε πολυετείς ορίζοντες και αυτή να αποτελεί απειλή για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, οι υψηλότερες διεθνείς τιμές συμπίπτουν με τα νομίσματα που υποτιμούνται έναντι του αμερικάνικου δολαρίου, οπότε η απειλή μίας οικονομικής ζημίας είναι πιο έντονη. Η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει,επίσης, από εμπορικές διαμάχες. Στην παρούσα έκθεση του ΙΕΑ, οι αναθεωρημένες προοπτικές της παγκόσμιας πετρελαϊκής ζήτησης αντικατοπτρίζουν αυτές τις ανησυχίες: η αύξηση τόσο το 2018 όσο και το 2019 θα είναι 110 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα χαμηλότερη από την προηγούμενη πρόβλεψή του.

Οι σημερινές υψηλές τιμές του πετρελαίου αντανακλούν εν μέρει τα ράλι αργού κατά τους τελευταίους μήνες, υποκινούμενες κυρίως από τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν, οι οποίες πλησιάζουν, αλλά και τον φόβο μιας πιθανής έλλειψης στην παγκόσμια προμήθεια. Στην πραγματικότητα, από το Μάιο, όταν οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την απόσυρσή τους από την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν (JCPOA)και την απόφασή τους να επιβάλλουν κυρώσεις, τα συμβαλλόμενα μέρη της Συμφωνίας της Βιέννης, συν τη Λιβύη και τη Νιγηρία, με εξαίρεση το Ιράν, το Μεξικό και τη Βενεζουέλα, έχουν αυξήσει την συνολική πετρελαϊκή παραγωγή κατά 1.6 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Την ίδια στιγμή, η συνολική προσφορά των ΗΠΑέχει αυξηθεί και αυτή κατά 390 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα. Ακόμη και η Κίνα σημείωσε την πρώτη ετήσια αύξηση της παραγωγής της σε σχεδόν τρία χρόνια, ανταποκρινόμενη στις υψηλότερες τιμές.

Την ίδια στιγμή, οι επίσημες δηλώσεις της Σαουδικής Αραβίας δείχνουν ότι οι εξαγωγές του Οκτωβρίου επιστρέφουν στα υψηλά επίπεδα που σημειώθηκαν τον Ιούνιο και ότι περισσότερο πετρέλαιο είναι διαθέσιμο για όσους επιθυμούν να το αγοράσουν. Εν τω μεταξύ, η παραγωγή στο Ιράν, το Μεξικό και τη Βενεζουέλα μειώθηκε κατά 575 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα. Τα νέα στοιχεία για τα αποθέματα του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι τον Αύγουστο αυτά αυξήθηκαν περισσότερο από τα συνήθη 16 εκατ. βαρέλια και ήταν σχετικά σταθερά για αρκετούς μήνες μετά την σημαντική πτώση τους σε συνέχεια της εφαρμογής της αρχικής συμφωνίας της Βιέννης του Δεκεμβρίου 2016.

Η αύξηση στη καθαρή παραγωγή από βασικούς προμηθευτές από τον Μάιο κατά 1,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα, καθοδηγούμενη από τη Σαουδική Αραβία, καθώς και το γεγονός ότι τα αποθέματα πετρελαίου αυξήθηκαν κατά 500 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα το 2ο τρίμηνο του 2018 και πιθανόν να έχουν αυξηθεί κατά τον ίδιο βαθμό το 3ο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, δίνουν βάση στο επιχείρημα ότι η αγορά πετρελαίου είναι επαρκώς εφοδιασμένη τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Ωστόσο, οι εξαγωγές του Ιράν πιθανόν να μειωθούν κατά πολύ περισσότερο από τα 800 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα που παρατηρήθηκαν μέχρι στιγμής, ενώ παράλληλα η υπάρχουσα απειλή διακοπής της τροφοδοσίας στη Λιβύη και μία κατάρρευση στη Βενεζουέλα υποδηλώνουν ότι δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΙΕΑ, αποτελεί σημαντικό επίτευγμα για την παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία η κάλυψη των αναγκών μιας αγοράς της τάξεως των 100 εκατ. βαρελιών την ημέρα, αλλά σήμερα, εντός του 4ου τριμήνου του 2018, έχουμε φθάσει σε κορύφωση τόσο της ζήτησης όσο και της προσφοράς. Οι πρόσφατες αυξήσεις της πετρελαϊκής παραγωγής έρχονται εις βάρος της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας (sparecapacity), η οποία είναι ήδη κάτω από το μόλις 2% της παγκόσμιας ζήτησης, ενώ πιθανόν να προκύψουν περαιτέρω μειώσεις.