Μέτρα Απελπισίας για την Ατμοσφαιρική Ρύπανση!, του κ. Γ. Χατζηβασιλειάδη*

Ημ/νία δημοσίευσης: Τρίτη, 8 Απριλίου 2014

Η θέρμανση χώρων στα μεγάλα αστικά κέντρα κατά τη χειμερινή περίοδο αρχίζει να επιβαρύνει την ατμόσφαιρα ξεπερνώντας κάθε όριο κυρίως λόγω της χρήσης διαφόρων ξύλων με διάφορους τρόπους. Βασική αιτία είναι οι οικονομικές δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά, το υψηλό ποσοστό ανεργίας, αλλά και οι αλλεπάλληλες φορολογικές επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια. Η εξομοίωση των τιμών πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης επιδρά μάλλον ψυχολογικά περισσότερο και όχι τόσο ουσιαστικά στη χρήση πετρελαίου, οπότε δεν μπορούν να έχουν ερείσματα οι διάφορες πολιτικές πρωτοβουλίες που εκδηλώνονται κατά καιρούς. Προβλήματα όμως δημιουργούνται και εξ αιτίας του κανονισμού πολυκατοικιών, όπου εάν κάποιοι ένοικοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις δαπάνες κεντρικής θέρμανσης οι λοιποί ένοικοι καθίστανται όμηροι μιας μικρής μειοψηφίας, καταφεύγοντας όλοι τελικά στη λύση των ξύλων συνήθως ή του ηλεκτρικού ρεύματος.

Η οικονομική κρίση έχει στερήσει επίσης και το αγαθό του ηλεκτρικού ρεύματος σε έναν αριθμό νοικοκυριών με όλες τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια διαρκής διακοπή ηλεκτροδότησης στη σύγχρονη κοινωνία. Εκείνο που είναι ανησυχητικό όμως είναι το γεγονός ότι καμία υπηρεσία πρόνοιας των δήμων ή του κράτους τόσον καιρό δεν ασχολήθηκε και κανείς δεν γνωρίζει πόσοι και ποιοι μένουν επί μακρόν χωρίς ρεύμα για να αναζητηθεί κάποια λύση. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε και την πολιτική εκμετάλλευση με τη σημαία της επανασύνδεσης ώστε τελικά με πρωτοβουλία της κυβέρνησης να ληφθούν οριζόντια μέτρα για την επανασύνδεση γενικώς και για τη σχετική χρέωση στους λοιπούς καταναλωτές που ακόμη μπορούν και πληρώνουν.

Το θέμα της θέρμανσης και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης η κυβέρνηση το αντιμετωπίζει προτρέποντας τους καταναλωτές στη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας αντί των ρυπογόνων ξύλων, παρέχοντας μεγάλη έκπτωση στον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος με τη διάθεση για το σκοπό αυτό 40 εκατομ. €. Το μέτρο αυτό που εξαγγέλθηκε βεβιασμένα, παρά το γεγονός ότι το φαινόμενο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είχε κάνει την εμφάνισή του από τον προηγούμενο χειμώνα, δεν φαίνεται να έχει αποτελέσματα και να δώσει λύση στο πρόβλημα.

Είναι λάθος όμως αυτή η συνήθης βολική πρακτική, να χρησιμοποιείται η ΔΕΗ «δια πάσαν νόσον» χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη μελέτη του προβλήματος. Πέραν τούτου η αντιμετώπισή του εδράζεται σε λάθος βάση που αντιβαίνει στη βιώσιμη ανάπτυξη, όταν προτρέπει τους καταναλωτές να μετατρέπουν την πολύτιμη ηλεκτρική ενέργεια σε θερμότητα με τον νόμο του Joule, αυξάνοντας την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μαζί και την οικονομική επιβάρυνση. Επομένως, η διάθεση δημοσίου χρήματος σε τέτοιες δράσεις δεν μπορεί να θεωρηθεί ως η καλύτερη χρήση των δημοσίων πόρων.

Το φαινόμενο αυτό της έντονης ατμοσφαιρικής ρύπανσης πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα, αλλά όπως φαίνεται δεν έχουν διερευνηθεί και μελετηθεί σε λεπτομέρειες οι βασικές παράμετροι για να ληφθούν τα προσήκοντα μέτρα, οπότε θα επιχειρηθεί εδώ μια προσέγγιση στην αναζήτηση των ενδεδειγμένων λύσεων.

Απαιτείται νομοθετική πρωτοβουλία από την κυβέρνηση για την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που ρυθμίζει τον κανονισμό των πολυκατοικιών σχετικά με την κεντρική θέρμανση. Αφού καθίσταται προβληματική η λειτουργία της κεντρικής θέρμανσης, μπορούν οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων να αποδεσμεύονται χωρίς πλέον την απόφαση της πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών της πολυκατοικίας και να εγκαθιστούν ατομική θέρμανση με φυσικό αέριο εφόσον προσφέρεται ή πετρέλαιο, επιλύοντας και τις τεχνικές λεπτομέρειες για να γίνει εφικτή η εγκατάσταση και η λειτουργία της ανεξάρτητης πλέον εγκατάστασης θέρμανσης. Η αγορά διαθέτει αξιόπιστο εξοπλισμό με υψηλές αποδόσεις και πιστοποιήσεις σε μάλλον προσιτές τιμές, οπότε κρίνεται αναγκαίο να διευκολύνονται οι ενδιαφερόμενοι με δάνεια τραπέζης ή και με την αρωγή των εταιρειών φυσικού αερίου και των εγκαταστατών.

Επειδή όμως το θέμα της θέρμανσης χώρων πρέπει να αντιμετωπισθεί σωστά στο σύνολό του και μακροπρόθεσμα, είναι αναγκαίο να μελετηθεί κατ’ αρχήν το διαμέρισμα/κατοικία για την ενεργειακή του απόδοση και προηγουμένως να γίνουν οι ενδεικνυόμενες παρεμβάσεις για την μείωση των θερμικών απωλειών επιτυγχάνοντας υψηλή κλάση. Αυτό θα οδηγήσει σε χαμηλές δαπάνες θέρμανσης τον χειμώνα αλλά και σε χαμηλούς λογαριασμούς ρεύματος για κλιματισμό το καλοκαίρι.

Σε αυτές τις δράσεις μπορούν να συνδράμουν δημόσιοι πόροι για ολοκληρωμένες λύσεις προς βιώσιμη ανάπτυξη και με κοινωνικά και οικονομικά οφέλη αφού θα δημιουργήσουν απασχόληση. Αντίστοιχα μέτρα πρέπει να ληφθούν και για τις ανεξάρτητες κατοικίες.

Επομένως, η διάθεση δημοσίου χρήματος που θα δίδεται άπαξ και όχι κάθε χρόνο χωρίς αποτέλεσμα, θα πρέπει να γίνει σε τέτοιες δράσεις σε συνδυασμό με νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα συμβάλλουν στην οικονομία και στην απασχόληση προς βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά και με ορατά οφέλη επί μακρόν για τους ενδιαφερόμενους.

Παράλληλα με αυτές τις δράσεις κρίνεται χρήσιμο, έστω και καθυστερημένα, να αρχίσει η έρευνα και μελέτη σε βάθος της κατάστασης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που δημιουργήθηκε στα μεγάλα αστικά κέντρα και λεπτομερής ανάλυση των σχετικών παραμέτρων ώστε να γίνουν οι αναγκαίες προσαρμογές στα μέτρα όπου χρειασθεί. Με αυτή την ευκαιρία τίθεται και το θέμα της παραγωγής βιομάζας και χρήσης στα μεγάλα αστικά κέντρα, οπότε θα πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες για θεσμικά μέτρα και πιστοποιήσεις pellets και άλλων ξύλων μετά των αναγκαίων ελέγχων, καθώς και των λεβήτων καύσης οι οποίοι πρέπει να ανταποκρίνονται στους σχετικούς κανονισμούς για το περιβάλλον και την απόδοση.

Το πρόβλημα της θέρμανσης με αφορμή τις υψηλές φορολογίες στο πετρέλαιο αλλά και στο φυσικό αέριο αντιμετωπίζεται από την κυβέρνηση με επιδοτήσεις των νοικοκυριών βάσει κριτηρίων, που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό με πολλές δεκάδες εκατομμύρια € κάθε χρόνο. Η χώρα έχει πικρή εμπειρία των επιδοτήσεων επί τρεις δεκαετίες τώρα και το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι εάν αυτές αξιοποιούνται στη θέρμανση με την επιβαλλόμενη ενεργειακή αποδοτικότητα αφού δεν ορίζεται η ενεργειακή κλάση της κατοικίας. Η καλή χρήση του δημόσιου χρήματος επιτάσσει μια λογική επιδότηση θέρμανσης σε κατοικίες με υψηλή κλάση ενεργειακής απόδοσης για να μη σπαταλάται δημόσιο χρήμα και ενεργειακοί πόροι με δυσμενείς επιπτώσεις σε οικονομία και περιβάλλον. Όσες κατοικίες δεν διαθέτουν τέτοια κλάση χρειάζεται κυβερνητική πρωτοβουλία για την υποστήριξη των αναγκαίων παρεμβάσεων ώστε να αντιμετωπίζεται ουσιαστικά το πρόβλημα και δια παντός χειμώνα-καλοκαίρι. Με αυτή την πολιτική αξιοποιείται καλύτερα το δημόσιο χρήμα δημιουργώντας απασχόληση και βιώσιμη ανάπτυξη, αφού υπάρχει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί να συμβάλλει με καλή οργάνωση.

Η Ελλάδα είναι πολύ πίσω στην ενεργειακή αποδοτικότητα με δυσμενείς επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα, την οικονομία και το περιβάλλον, οπότε απαιτούνται συντονισμένες δράσεις με επιμονή και συνέπεια αντί των βολικών οριζόντιων και πρόχειρων μέτρων σπαταλώντας δημόσιους πόρους.

* Ο κ. Γιάννης Χατζηβασιλειάδης είναι Μηχανολόγος-Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Πρόεδρος του ΙΕΝΕ

(energia.gr, 10/01/2014)