Οι Υψηλές Τιμές Πετρελαίου και Πάλι στο Προσκήνιο, του κ. Κ. Ν. Σταμπολή*

Ημ/νία δημοσίευσης: Δευτέρα, 17 Ιανουαρίου 2011

Για μία ακόμη φορά οι διεθνείς τιμές έχουν πάρει την ανιούσα αφού την εβδομάδα που πέρασε το βαρέλι για την ποικιλία Brent στο ICE του Λονδίνου, εκτινάχθηκε πάνω από 98 δολάρια για να κλείσει τη Παρασκευή το βράδυ στα 98,38 δολάρια (ενώ ενδοσυνεδριακά ξεπέρασε τα $98,60) ακολουθώντας μια σταθερά ανοδική πορεία τις τελευταίες 6 εβδομάδες. Το πετρέλαιο στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή φλερτάρει κοντά στα 100 δολάρια το βαρέλι και είναι ζήτημα ημερών μεχρις ότου ξεπερασθεί το ψυχολογικό αυτό φράγμα. Την ίδια στιγμή στο NYMEX της Νέας Υόρκης το WTI , κινείται στα 90 με 92 δολάρια το βαρέλι καταγράφοντας μια σταθερά απόκλιση 7 με 8 δολάρια από το Brent. Το μειωμένο επίπεδο διαπραγμάτεύσης του WTI και άρα η πρωτοφανής αυτή απόκλιση από το Brent , οφείλεται στο γεγονός ότι τα αποθέματα στα tank farm στο Cushing της Οκλαχόμα, σημείο συνάντησης των αγωγών του Midwest , και άρα το τελικό σημείο παράδοσης διαφορετικών ποικιλιών αργού, είναι σε ασυνήθιστα υψηλά για την εποχή επίπεδα, πράγμα που υποδεικνύει τάση χαμηλής ζήτησης στ ις ΗΠΑ γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τα συμβόλαια WTI.

(Brent)

Το παρόν ράλι το οποίο ουσιαστικά ξεκίνησε πριν ένα μήνα όπως είχαμε επισημάνει στο energia.gr ( βλέπε άρθρο μας στις 3/1/2011) δείχνει ότι θα συνεχισθεί μέσα στον Ιανουάριο , όχι τόσο γιατί έχει ανακάμψει η παγκόσμια ζήτηση όσο γιατί αρκετοί άλλοι παράγοντες όπως η προσωρινή διακοπή τροφοδοσίας των ΗΠΑ από τα κοιτάσματα στην Αλάσκα, τα προβλήματα στη Β. θάλασσα, η επανεμφάνιση γεωπολιτικών κινδύνων στον Περσικό Κόλπο και η μόνιμη σχεδόν κρίση στη Νιγηρία, έχουν ευθυγραμμισθεί κατά έναν απροσδόκητο τρόπο προσφέροντας τα απαραίτητα ερεθίσματα για μαζικές αγορές, παρά τα προβλήματα στην ευρωζώνη και την σχετική ηρεμία στις διεθνείς χρηματαγορές. Πάντως, η ισχυρή παγκόσμια ζήτηση αργού το Β’ εξάμηνου το 2010 όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία του ΙΕΑ δεν είναι άσχετη με την παρατηρούμενη σήμερα σταθερή άνοδο των διεθνών τιμών.

Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του ΙΕΑ το 3^ο τρίμηνο του 2010 (3Q /10) σημειώθηκε μια τεράστια αύξηση στη ζήτηση προϊόντων της τάξης των 3,3 εκατ. βαρελιών ανά μέρα, σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2009, με την ζήτηση να προέρχεται εξ ίσον από τις χώρες του ΟΟΣΑ και εκτός. Δηλαδή μια αύξηση στη ζήτηση που δείχνει να μην προέρχεται πλέον αποκλειστικά από τις χώρες του ΒRIC. Μια τάση που κατά τα φαινόμενα συνεχίσθηκε και το 4^ο τρίμηνο έτος έτσι που οι εκτιμήσεις για την παγκόσμια ζήτηση αργού για το 2011 να διαμορφώνονται στα 88,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα, δηλαδή + 1,35 εκατ. βαρέλια σε σύγκριση με το 2010 και + 3,82 σε σύγκριση με το 2009. Οι αυξήσεις αυτές θεωρούνται ιδιαίτερα υψηλές για την σημερινή δομή της παγκόσμιας αγοράς, εξ ου και η ανησυχία την αγορών για δυσκολίες στη κάλυψη της ζήτησης εάν συνεχισθεί με αυτούς τους ρυθμούς, εξ ού και οι υψηλές τιμές.

Οι περισσότεροι αναλυτές περιμένουν ότι η ανοδική πορεία θα αποκλιμακωθεί μέσα στην εβδομάδα που ξεκινάει στις 17/1 αφού οι δύο νορβηγικές πετρελαιοπηγές που είχαν προβλήματα ξεκίνησαν και πάλι την άντληση πετρελαίου μετά από 20 ώρες διακοπής, η οποία προκλήθηκε από διαρροή πετρελαίου. Η Νορβηγία παραμένει ο πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου παγκοσμίως, αν και η παραγωγή της έχει μειωθεί κατά ένα τρίτο από το 2001 που είχε σημειώσει και τη μεγαλύτερη παραγωγή φθάνοντας τα 3,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Επίσης, ο αγωγός της Trans Alaska, που μεταφέρει το 12% των αποθεμάτων των ΗΠΑ σε πετρέλαιο, ο οποίος είχε διακόψει την λειτουργία του πριν από 10 ημέρες λόγω διαρροής, αν και ξεκίνησε και πάλι την άντληση πετρελαίου, ωστόσο οι ρυθμοί του είναι μειωμένοι.

Ενδεχομένως και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν την παρατηρούμενη σήμερα άνοδο την διεθνών τιμών οι οποίοι έχουν αντίκτυπο και στην εσωτερική αγορά της χώρας μας, όπου ήδη οι τιμές στην αντλία παρουσιάζουν σταθερή άνοδο έχοντας ξεπεράσει το 1,60 το λίτρο την αμόλυβδη σε πολλές περιοχές της χώρας. Δεν γνωρίζουμε, και είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψουμε, εάν οι διεθνείς τιμές θα ξεπεράσουν τώρα τα $100 το βαρέλι όπως προβλέπουν πολλοί αναλυτές. Επίπεδα τιμών τα οποία όμως έχουμε δει στο πρόσφατο παρελθόν. Ήδη διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΙΕΑ και το ΙΜF έχουν αρχίσει να προειδοποιούν ότι οι υψηλές τιμές του πετρελαίου θα απειλήσουν την επιχειρούμενη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας θέτοντας για μια ακόμη φορά σε κίνδυνο τις προσπάθειες και πολιτικές κυβερνήσεων για εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών.

Πολλοί αναλυτές και παρατηρητές των αγορών εξακολουθούν να εκφράζουν την άποψη ότι οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται την τρέχουσα χρονική περίοδο λόγω κυρίως των χρηματιστηριακών παιγνίων . Όμως οι τιμές του αργού και των προϊόντων δεν ανεβαίνουν συγκυριακά μόνο και μόνο λόγω κερδοσκοπικών κινήσεων στις αγορές. Εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο δεν θα είχαν ανακάμψει τους τελευταίους μήνες σταθερά άνω των 75 δολαρίων αλλά θα είχαν καταρρεύσει για καλά το περασμένο καλοκαίρι και θα εκινούντο σήμερα στο επίπεδο των 50 δολαρίων το βαρέλι με τους κερδοσκόπους να έχουν αποκομίσει τεράστια κέρδη. Αυτό δεν συνέβη διότι απλούστατα το πετρέλαιο αποτελεί μια στρατηγική πρώτη ύλη και ως τέτοια η αγορά έχει προεξοφλήσει ότι έχει αξία υψηλότερη σε σχέση με άλλα προϊόντα, χρηματιστηριακά και μη. Και υπό αυτή την έννοια οι προοπτικές είναι ότι η ζώνη διαπραγμάτευσης θα εξακολουθήσει να κινείται στο εύρος των $90 με $100 το βαρέλι σηματοδοτώντας τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στην υπόλοιπη οικονομία. Με άλλα λόγια η οικονομία θα προσαρμοστεί στο ακριβό πετρέλαιο, και κατ’ επέκταση στη ακριβή ενέργεια, και όχι το ανάποδο. Τουλάχιστον η κατάρρευση και επανάκαμψη των διεθνών τιμών πετρελαίου εντός 28 μηνών αυτό δείχνει.

Το μήνυμα του ακριβού πετρελαίου είναι στην ουσία μήνυμα αισιοδοξίας γιατί δείχνει ότι οι αγορές έχουν αλάθητα αντανακλαστικά και επιθυμούν να δώσουν την αξία που πιστεύουν ότι πρέπει να έχει ένα έτσι κι αλλιώς πολύτιμο εμπόρευμα, το οποίο όμως κατά κοινή ομολογία είναι υποτιμημένο και σπαταλείται Κάτι που είναι ιδιαίτερα εμφανές σε χώρες όπως η Ελλάδα όπου παρά το ακριβό πετρέλαιο η κατανάλωση δεν έχει μειωθεί αντίστοιχα με αποτέλεσμα την τεράστια εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές . Έτσι την αξία του πετρελαίου που εμείς οι απλοί καταναλωτές αδυνατούμε να συνειδητοποιήσουμε θα την προσδώσει η διεθνής αγορά, ανατιμώντας κατά πολύ ακόμη το βασικό αυτό προϊόν. Έτσι δε θα πρέπει να εκπλαγούμε εάν μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες οι τιμές του αργού σταθεροποιηθούν στη ζώνη των $90 με $110 το βαρέλι. Αυτό ίσως μας υποχρεώσει να αλλάξουμε ριζικά την ανέμελη καταναλωτική μας συμπεριφορά ανακαλύπτοντας νέους προορισμούς και αναδιατάσσοντας τις προτεραιότητες μας ως άτομα αλλά και ως κράτη.

*Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του ΙΕΝΕ.

(Τα άρθρα που δημοσιεύονται στη στήλη αυτή εκφράζουν προσωπικές απόψεις των μελών του ΙΕΝΕ και δεν απηχούν απαραιτήτως τις θέσεις του Ινστιτούτου).