ΙΕΑ: Νέο Ρεκόρ στην Παγκόσμια Κατανάλωση Άνθρακα το 2022 Παρά την Μείωση σε ΗΠΑ και ΕΕ

Ημ/νία δημοσίευσης: Παρασκευή, 28 Ιουλίου 2023

Έτσι, η κατανάλωση άνθρακα το 2022 αυξήθηκε κατά 3,3%, φτάνοντας τα 8,3 δισεκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας νέο ρεκόρ, σύμφωνα με την ενημέρωση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειαςε για την αγορά άνθρακα ( Coal Market Update). Αναφορικά με το 2023 και το 2024, μικρές μειώσεις στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα είναι πιθανό να αντισταθμιστούν από την αύξηση της βιομηχανικής χρήσης άνθρακα, όπως προβλέπει η έκθεση, αν και παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ γεωγραφικών περιοχών.

Από την Κίνα, την Ινδία και τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας αθροιστικά αναμένεται να καταναλωθούν 3 στους 4 τόνους άνθρακα που θα καταναλωθούν παγκοσμίως το 2023. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αύξηση της ζήτησης άνθρακα ήταν ελάχιστη το 2022, καθώς η προσωρινή αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα σχεδόν αντισταθμίστηκε από τη μικρότερη χρήση στη βιομηχανία.

Όσον αφορά τη χρήση άνθρακα στην Ευρώπη κατά το τρέχον έτος, ο Οργανισμός προβλέπει απότομη μείωση λόγω της επέκτασης των ΑΠΕ αλλά και της μερικής ανάκαμψης της χρήσης πυρηνικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας μετά την πρόσφατη πτώση τους.

Στις ΗΠΑ, η απομάκρυνση από τον άνθρακα ενισχύεται επίσης από τις χαμηλότερες τιμές του φυσικού αερίου. Μετά από τρία ταραχώδη χρόνια που σημαδεύτηκαν από το σοκ του Covid-19 το 2020, την ισχυρή ανάκαμψη μετά την πανδημία το 2021 και την αναταραχή που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, οι αγορές άνθρακα έχουν επιστρέψει μέχρι στιγμής σε πιο προβλέψιμα και σταθερά πρότυπα το 2023. Η ζήτηση άνθρακα εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά περίπου 1,5% το πρώτο εξάμηνο του 2023, φτάνοντας συνολικά περίπου 4,7 δισεκατομμύρια τόνους,χάρη στην αύξηση κατά 1% στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και κατά 2% στις μη ηλεκτροπαραγωγικές βιομηχανικές χρήσεις.

Ανά περιοχή, η ζήτηση άνθρακα μειώθηκε ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους στις Ηνωμένες Πολιτείες και την ΕΕ – κατά 24% και 16%, αντίστοιχα. Ωστόσο, η ζήτηση από τους δύο μεγαλύτερους καταναλωτές, την Κίνα και την Ινδία, αυξήθηκε κατά 5 και πλέον τοις εκατό, κατά το πρώτο εξάμηνο, αντισταθμίζοντας και με το παραπάνω τις μειώσεις σε άλλες χώρες.

«Ο άνθρακας αποτελεί τη μεγαλύτερη ενιαία πηγή εκπομπών άνθρακα από τον ενεργειακό τομέα και, στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, η ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας έχει θέσει τη χρήση άνθρακα σε διαρθρωτική πτώση», δήλωσε ο διευθυντής Ενεργειακών Αγορών και Ασφάλειας του IEA, Keisuke Sadamori. «Ωστόσο, η ζήτηση παραμένει πεισματικά υψηλή στην Ασία, μολονότι πολλές από αυτές τις οικονομίες έχουν αυξήσει σημαντικά τις ΑΠΕ. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερες προσπάθειες πολιτικής και επενδύσεις – και οι οποίες να υποστηρίζονται από ισχυρότερη διεθνή συνεργασία – για να οδηγήσουμε σε τεράστια αύξηση της καθαρής ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης με στόχο τη μείωση της ζήτησης άνθρακα σε οικονομίες όπου οι ενεργειακές ανάγκες αυξάνονται γρήγορα».

Παγκόσμια κατανάλωση άνθρακα 2021-2023 (πηγή: Coal Market Update, July 2023, IEA)

Η μετατόπιση της ζήτησης άνθρακα προς την Ασία συνεχίζεται, όπως τονίζει η έκθεση. Το 2021, η Κίνα και η Ινδία αντιπροσώπευαν ήδη τα δύο τρίτα της παγκόσμιας κατανάλωσης, που σημαίνει ότι μαζί χρησιμοποιούσαν διπλάσιο άνθρακα από ό, τι συνολικά όλος ο υπόλοιπος κόσμος. Το 2023 το μερίδιό τους θα είναι κοντά στο 70%.

Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση –που μαζί αντιπροσώπευαν το 40% πριν από τρεις δεκαετίες και πάνω από το 35% στις αρχές αυτού του αιώνα– αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% σήμερα.

Η ίδια αντίθεση παρατηρείται και στην πλευρά της παραγωγής. Οι τρεις μεγαλύτεροι παραγωγοί άνθρακα – η Κίνα, η Ινδία και η Ινδονησία – παρήγαγαν όλες ποσότητες-ρεκόρ το 2022. Τον Μάρτιο του 2023, τόσο η Κίνα όσο και η Ινδία σημείωσαν νέα μηνιαία ρεκόρ, με την Κίνα να ξεπερνά τους 400 εκατομμύρια τόνους για δεύτερη φορά και την Ινδία να ξεπερνά τους 100 εκατομμύρια τόνους για πρώτη φορά. Επίσης τον Μάρτιο, η Ινδονησία εξήγαγε σχεδόν 50 εκατομμύρια τόνους, έναν όγκο που δεν είχε αποσταλεί ποτέ από καμία χώρα στο παρελθόν. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, κάποτε ο μεγαλύτερος παραγωγός άνθρακα στον κόσμο, έχουν περιορίσει την παραγωγή τους στο και πλέον σε σχέση με το 2008, χρονιά κατά την οποία είχαν φτάσει στο ανώτατο επίπεδο.

Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, μετά την ακραία αστάθεια και τις υψηλές τιμές του περασμένου έτους, οι τιμές του άνθρακα μειώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2023, φτάνοντας στα ίδια επίπεδα με εκείνα του καλοκαιριού του 2021, λόγω της άφθονης προσφοράς και των χαμηλότερων τιμών φυσικού αερίου. Ο θερμικός άνθρακας επέστρεψε σε επίπεδα κάτω από την τιμή του κωκ, ενώ το μεγάλο ασφάλιστρο για τον άνθρακα της Αυστραλίας μειώθηκε μετά την χαλάρωση του φαινομένου La Niña που είχε εμποδίσει την παραγωγή. Παράλληλα, η έκθεση σημειώνει ότι ο ρωσικός άνθρακας έχει βρει νέες διεξόδους μετά τον αποκλεισμό στην Ευρώπη, αλλά συχνά με σημαντικές εκπτώσεις.

Ο φθηνότερος άνθρακας έχει κάνει τις εισαγωγές πιο ελκυστικές για ορισμένους αγοραστές που είναι ευαίσθητοι στις τιμές. Οι κινεζικές εισαγωγές έχουν σχεδόν διπλασιαστεί το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους και το παγκόσμιο εμπόριο άνθρακα το 2023 αναμένεται να αυξηθεί κατά περισσότερο από 7%, ξεπερνώντας τη συνολική αύξηση της ζήτησης, κοντά στα επίπεδα-ρεκόρ που παρατηρήθηκαν το 2019. Το θαλάσσιο εμπόριο άνθρακα το 2023 μπορεί να ξεπεράσει το ρεκόρ των 1,3 δισεκατομμυρίων τόνων που σημειώθηκε το 2019, σύμφωνα με τον ΙΕΑ.

(από energia.gr, 27/07/2023)