Π. Κάπρος: Σε Κίνδυνο η Βιωσιμότητα της Ελληνικής Αγοράς Ενέργειας

Ημ/νία δημοσίευσης: Τετάρτη, 4 Δεκεμβρίου 2013

Μια σειρά αιτιών και εκρηκτικών συμπτωμάτων θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα της ελληνικής ενεργειακής αγοράς, προειδοποίησε από το βήμα του συνεδρίου του ΙΕΝΕ «Ενέργεια και Ανάπτυξη 2013» ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Παντελής Κάπρος, ο οποίος κάλεσε όλους τους παίκτες που δραστηριοποιούνται σε αυτήν να καταλήξουν σε ένα συμβιβασμό και να μοιράσουν «τη μικρή πίτα της ελληνικής αγοράς» έως την επόμενη ημέρα, οπότε θα έχει ξεπερασθεί η οικονομική κρίση και θα έχει συντελεσθεί ο μετασχηματισμός της.

Αυτή τη στιγμή, είπε, πλεονάζουν οι επενδύσεις που σχεδιάσθηκαν σε προηγούμενη εποχή, με το σημερινό μίγμα να μην είναι ορθολογικό και να περισσεύει. Ο κ. Κάπρος δεν δίστασε να τονίσει ότι το υπερβάλλον δυναμικό είναι αποτέλεσμα κρατικού παρεμβατισμού και εργολαβικής σχέσης κράτους και επενδυτών, χαρακτήρισε παράδοξο το γεγονός ότι ενώ μειώνεται η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνονται οι τιμές, εξέφρασε την άποψη ότι δεν υφίσταται επί της ουσίας χονδρεμπορική αγορά, επισήμανε ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχουν ΑΔΙ λόγω της υπερεπάρκειας ισχύος και εκτίμησε ότι όσο δεν λύνονται οι στρεβλώσεις της αγοράς είναι καταδικασμένη και η ιδιωτικοποίηση της «μικρής ΔΕΗ». Ακόμη, υπερθεμάτισε της χρήσης λιθάνθρακα, γιατί, όπως είπε, αν επιτρεπόταν οι επενδύσεις στο κομμάτι αυτό σήμερα θα μπορούσαμε να έχουμε πολύ χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.

Η βαθύτερη αιτία των παθογενών προβλημάτων της ενεργειακής αγοράς είναι, κατά τον κ. Κάπρο, η έλλειψη ανταγωνισμού. «Η αγορά σε όλο το φάσμα της είναι διοικητικά καθορισμένη. Τίποτε απολύτως δεν είναι αποτέλεσμα ανταγωνισμού».

Ως το 2008 η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξανόταν με ένα ρυθμό 3% κάθε χρόνο, ενώ από εκεί και πέρα ακολουθεί πτωτική πορεία. Και ενώ καταγράφεται αυτό το φαινόμενο, λόγω της οικονομικής κρίσης και της μείωσης των εισοδημάτων των νοικοκυριών, οι τιμές του ηλεκτρικού αυξάνονται, κάτι το οποίο οφείλεται, σύμφωνα με τον ίδιο, στις ανελαστικές δαπάνες. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, το 2013 οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τα νοικοκυριά στη χώρα μας βρίσκονται στο 78% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ για τη βιομηχανία το αντίστοιχο συγκριτικό ποσοστό είναι στο 95%. Η βιομηχανία, είπε ο κ. Κάπρος, επιβαρύνεται πρώτη και πιο εύκολα σε σχέση με τους υπόλοιπους καταναλωτές.

Ακριβότερη είναι η Ελλάδα και στο φυσικό αέριο. Για μεν τα νοικοκυριά η τιμή του είναι στο 142% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και για τη βιομηχανία στο 135%.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τη χονδρεμπορική αγορά, από το 2011 έως σήμερα η ΟΤΣ παρουσιάζει φθίνουσα πορεία. Το 2011 ήταν 59 ευρώ κατά μέσο όρο, το 2012 52 ευρώ και το 2013 έπεσε στα 39 ευρώ. «Έχουμε στην ουσία κατάργηση της αγοράς», τόνισε ο κ. Κάπρος, αναδεικνύοντας το παράδοξο, το κόστος παραγωγής να αυξάνεται λόγω ανελαστικών δαπανών, οι τιμές λιανικής να αυξάνονται επίσης και οι τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς να μειώνονται, εξαιτίας της διοικητικά καθοριζόμενης αγοράς. «Οι απίστευτες στρεβλώσεις με τα τεχνικά ελάχιστα και τις διοικητικές παρεμβάσεις οδήγησαν σε φθηνές χονδρεμπορικές τιμές και πανάκριβες λιανικές τιμές. Αυτό συνεπάγεται την απόλυτη αποτυχία της αγοράς, η οποία κατέληξε σε εκφυλισμό, αντί της αυτορυθμιζόμενης λειτουργίας, όπως είχε σχεδιασθεί αρχικά».

Με βάση στοιχεία που παρουσίασε για την καμπύλη διάρκειας της ΟΤΣ για μια ενδεικτική ημέρα της εβδομάδας κατέδειξε ότι μια μονάδα φυσικού αερίου, είτε είναι της ΔΕΗ, είτε των ανεξάρτητων παραγωγών, μπορεί να εισπράξει πάνω από το μεταβλητό κόστος της μόνον 790 ώρες. «Αυτό συνεπάγεται την καταστροφή της», τόνισε ο κ. Κάπρος. Μηδενικές ή σχεδόν μηδενικές τιμές υπάρχουν για 900 ώρες, ενώ εισπράττονται υπεραξίες από τις λιγνιτικές μονάδες έναντι του κόστους κεφαλαίου. Δεν θα έπρεπε οι λιγνιτικές μονάδες, κατά τον κ. Κάπρο, να εισπράττουν ΑΔΙ, τα οποία θεσμοθετήθηκαν για τη διασφάλιση της επάρκειας ισχύος. Μάλιστα, όπως είπε, δεν θα έπρεπε ν δίνονται καθόλου ΑΔΙ, αφού υπάρχει αυτή τη στιγμή υπερεπάρκεια ισχύος. «Αυτό που είναι σε σπανιότητα είναι η ευελιξία και η εφεδρεία, λόγω της ιδιαιτερότητας των ΑΠΕ. Αυτός είναι σήμερα και ο προσανατολισμός της Ε.Ε. για τον επανασχεδιασμό των ΑΔΙ».

Για την τροφοδότηση της βιομηχανίας ο κ. Κάπρος εκτίμησε ότι αν η ΔΕΗ έκανε διμερή συμβόλαια θα έχανε τις υπεραξίες από τους λιγνίτες, κάτι που θα την ανάγκαζε να το καλύψει από άλλους καταναλωτές. «Τα ανταγωνιστικά τιμολόγια για τη βιομηχανία είναι ευθύνη του κράτους και όχι της ΡΑΕ», υπογράμμισε ο κ. Κάπρος. «Οι υπουργοί κρύβονται πίσω από τη ΡΑΕ».

Για τη ΔΕΗ, εξάλλου, είπε ότι πληρώνει το τίμημα της υπερδεσπόζουσας θέσης της. Από τη στιγμή που ελέγχει σχεδόν το 100% της προμήθειας καταλήγει να γίνεται πολιτικό θέμα η διακοπή του ρεύματος σε έναν πελάτη. «Γιατί δεν γίνεται το ίδιο με τα τηλέφωνα ή με τη χρήση του φυσικού αερίου; Αν εγώ δεν πληρώσω το λογαριασμό για την κατανάλωση του φυσικού αερίου θα κοπεί. Το ίδιο θα συμβεί και με το τηλέφωνο μου. Συνεπώς, η ΔΕΗ είναι εγκλωβισμένη λόγω πολιτικής θέσης». Σε ό,τι αφορά την επιλογή της ΔΕΗ να μην συνεχίσει να προμηθεύει με ηλεκτρικό ρεύμα οποιονδήποτε πελάτη της ο κ. Κάπρος τη χαρακτήρισε «τσάμπα μαγκιά», γιατί με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, ο πελάτης έχει τη δυνατότητα να κάνει χρήση του Τελευταίου Καταφυγίου, δηλαδή, τη ΔΕΗ, αλλά με τιμές ρυθμιζόμενες από τη ΡΑΕ.

Ο κ. Κάπρος κατέληξε υπογραμμίζοντας ότι η ατολμία μεταρρύθμισης της αγοράς είναι προφανής και πρότεινε η χονδρεμπορική αγορά να γίνει οικονομική, να απελευθερωθεί το εμπόριο ηλεκτρισμού μέσω των διασυνδέσεων, να καταργηθεί το ΕΤΜΕΑΡ και να υποχρεωθεί ο κάθε παραγωγός για την αναλογική κάλυψη του και να εξυγιανθεί η μητρική ΔΕΗ, αντί του κατακερματισμού της σε «μικρή ΔΕΗ». «Με τις ισχύουσες στρεβλώσεις είναι καταδικασμένη και η πώληση της «μικρής ΔΕΗ». Είναι προτιμότερο να εξυγιανθεί η μητρική εταιρία και να πωληθεί στη συνέχεια, χωρίς τα δίκτυα».

(της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου, energia.gr, 04/12/2013)